Półprawda | Half-Truth

Prace współczesnych artystów i artystek z Europy Środkowo-Wschodniej ze zbiorów Art Collection Telekom
 

10 września – 22 października 2017
Otwarcie: 10 września 2017, godz. 18.00
Wstęp wolny
 

Artyści i artystki: Nevin Aladağ, Anatoly Belov, Geta Brǎtescu, Braco Dimitrijević, Stanisław Dróżdż, Petra Feriancová, Vladimír Houdek, Hristina Ivanoska, Pravdoliub Ivanov, Mi Kafchin, Šejla Kamerić, Genti Korini, Eva Koťátková, Katarzyna Krakowiak, Zofia Kulik, Nino Kvrivishvili, Piotr Łakomy, Vlad Nancă, Paul Neagu, Ioana Nemes, Paulina Ołowska, Roman Ondák, Cristian Răduţă, Stepan Ryabchenko, Slavs and Tatars, Iza Tarasewicz, Little Warsaw

Kuratorzy: Nathalie Hoyos, Rainald Schumacher, Ewa Kozik

Program wydarzeń towarzyszących wystawie >>>
 

Goszcząc w Muzeum Rzeźby w Królikarni kolekcję sztuki współczesnej, do której należą artyści Europy Środkowo-Wschodniej, po raz kolejny przyglądamy się swojej historii. Autorzy biorący udział w wystawie pochodzą z Albanii, Bośni, Bułgarii, Czech, Gruzji, Macedonii, Polski, Rumunii, Słowacji, Turcji, Ukrainy oraz Węgier. Kraje te, wyłączywszy Turcję, łączy przede wszystkim trudna historia rządów komunistycznych i praca nad odzyskiwaniem bądź kształtowaniem tożsamości narodowej. W ciągu ostatnich dziesięciu lat, kiedy coraz więcej państw zaczyna podchodzić z nieufnością do globalizacji, a jako remedium na obecne problemy proponowany jest zwrot ku wartościom konserwatywnym, różnice pomiędzy Wschodem a Zachodem nabierają nowego znaczenia.
 

Dzieła sztuki prezentowane na wystawie często odnoszą się do wydarzeń, które miały miejsce w ciągu ostatnich siedemdziesięciu lat, a także do indywidualnych doświadczeń autorów bądź autorek, nierozerwalnie łącząc się z konkretnymi regionami geograficznymi. Równocześnie prace są komentarzem bardziej uniwersalnych i aktualnych kwestii. Zostają przywołane między innymi tematy związane z tradycyjną architekturą lokalną, wypartą w drugiej połowie XX wieku przez estetykę budownictwa socjalistycznego (cykl prac „Rozeta” rumuńskiej artystki Ioany Nemes), oraz pytania o wpływ na politykę i realizację przemian uzyskany poprzez udział obywateli w powszechnych wyborach (praca Urna wyborcza bośniackiej artystki Šejli Kamerić). Artyści kontestują wzmacnianie pozycji władzy i jej bezkarność osiągnięte dzięki usankcjonowaniu religijnemu (praca PraySway euroazjatyckiego kolektywu Slavs and Tatars), jak też granice wolności ekspresji i budowania tożsamości wyrażanej w ruchu ciała (prace z cyklu „Stiletto” tureckiej artystki Nevin Aladağ).
 

Zapatrzenie Europy Środkowo-Wschodniej w sztukę Zachodu wciąż wpływa na brak dostatecznej promocji artystów z regionów peryferyjnych wobec ścisłego centrum kulturalnego Europy Zachodniej. „Półprawda | Half-Truth” to wystawa, która przypomina alternatywny model pisania historii sztuki, z którego wynika, że lokalna sztuka nowoczesna i współczesna zostały zainspirowane przez zachodnie ośrodki nowoczesnej kultury, ale ich znaczenie nie jest ograniczone do zachodnich sposobów interpretacji. Skupiamy uwagę na niedalekiej przeszłości i na teraźniejszości naszych sąsiadów oraz własnego kraju, opierając się na próbie zrozumienia regionalnych wartości i znaczeń w relacji centrum – peryferia.
 

Tytuł wystawy został zaczerpnięty z dzieła Pravdoliuba Ivanova, które zwraca uwagę na relatywizm pamięci historycznej. „Półprawda” – słowo napisane na wielkiej płachcie w języku bułgarskim – była niesiona w formie transparentu przez Sofię. Napis, ucięty horyzontalnie, ukazywał jedynie połowę liter, przez co wyglądał jak hasło polityczne w obcym języku, wzbudzając kontrowersje wśród mieszkańców. Druga część napisu była eksponowana wewnątrz pomieszczenia wystawowego. W ten sposób jedno dzieło może istnieć równocześnie w dwóch sferach: świata sztuki oraz przestrzeni publicznej. Genezą tej pracy jest przeświadczenie, że prawd jest tyle, ile jej kontekstów. Zawsze gdy pojawia się na wystawie, napisana jest w języku obowiązującym w danym kraju, co uwypukla jej lokalne odniesienia.
Ewa Kozik

Kolekcja sztuki Art Collection Telekom została zapoczątkowana przez Deutsche Telekom w 2010 roku, z myślą zwłaszcza o sztuce współczesnej z Europy Środkowo-Wschodniej, z krajów, które do 1989 roku pozostawały za żelazną kurtyną. Od czasu zakupu pierwszych prac w 2011 roku – wśród których znalazła się praca wideo Agnieszki Polskiej - kolekcja znacznie się powiększyła. Dziś zawiera prawie 200 często wieloczęściowych dzieł autorstwa ponad 60 artystów z ponad 15 krajów, w tym prace we wszystkich technikach stosowanych przez współczesnych artystów, od prac na papierze, obrazów i obiektów, po wideo i performance.

Kolekcja bardzo wcześnie zyskała międzynarodową reputację i uznanie. W 2014 roku w Me Collectors Room w Stiftung Olbricht w Berlinie zaprezentowano wystawę "Fragile Sense of Hope" ("Kruche poczucie nadziei"). W 2016 roku miała miejsce prezentacja "Shape of Time – Future of Nostalgia" ("Kształt czasu – przyszłość nostalgii") w Muzeum Narodowym Sztuki Współczesnej w Bukareszcie. Od stycznia do marca 2018 roku Muzeum Sztuki Współczesnej w Zagrzebiu będzie prezentować prace z kolekcji.
 

Zapowiedź wystawy „Półprawda | Half-Truth” można było zobaczyć w czasie Warsaw Gallery Weekend trwającego od 23 do 25 września 2016 roku, gdy w Królikarni pokazano prace Evy Kot’átkovej i Marii Kulikovskiej.
Rainald Schumacher

Materiały prasowe wraz ze zdjęciami: mnwart-my.sharepoint.com

Architektura wystawy: Maciej Siuda
Projekty graficzne: Jakub de Barbaro (Zero More)
Zespół realizacyjny: Paweł Bagiński, Mariusz Grzelak, Alicja Gzowska, Alicja Latkowska, Julia Łuczywo, Anna Maciąga, Dorota Pabel, Joanna Torchała, Andrzej Urbaniak, Ewa Ziembińska