Kierunek Paryż. Polskie artystki z pracowni Bourdelle’a

PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH WYSTAWIE

Kierunek Paryż. Polskie artystki z pracowni Bourdelle’a
9 maja – 26 października 2025

„Kierunek Paryż. Polskie artystki z pracowni Bourdelle’a” to druga odsłona cyklu wystaw – po ekspozycji „Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku” (2023, MNW) – poświęconego polskim rzeźbiarkom. Nowa wystawa jest zaproszeniem do ponownego odkrycia wyjątkowych artystek, które w paryskiej pracowni swego mistrza Antoine’a Bourdelle’a szukały inspiracji i budowały własną artystyczną tożsamość. Ich dzieła zachwycają różnorodnością form, materiałów i tematów, a wystawa ukazuje ich twórczość w nowym świetle – odważnie i bez schematów.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń: spotkania, oprowadzania, warsztaty i wykłady – wszystko po to, by dotrzeć do szerokiego i zróżnicowanego grona odbiorców, niezależnie od wieku czy artystycznego doświadczenia.

OPROWADZANIA KURATORSKIE
11.05, 15.06, 13.07, 10.08, 14.09, 12.10 / niedziela / 18.00
Po ekspozycji oprowadzą kuratorki wystawy Ewa Ziembińska i Alicja Gzowska.
dr Ewa Ziembińska – historyczka sztuki, kuratorka, wykładowczyni, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie nauki o sztuce (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk). Kuratorka Zbiorów Rzeźby w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz kuratorka Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni. Specjalizuje się w historii sztuki końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Prowadzi badania nad środowiskiem artystów polskich we Francji oraz nad sztuką kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem rzeźby i rzeźbiarek.
Alicja Gzowska – historyczka sztuki, kuratorka wystaw, adiunkt w Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Warszawie (oddz. Muzeum Narodowego w Warszawie). Studiowała i wykładała w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze koncentruje na związkach rzeźby i architektury w Polsce w drugiej połowie XX wieku. W ramach projektu „Polskie rzeźbiarki XIX i XX wieku” zrealizowała wystawę „Alina Ślesińska. Szkice przestrzeni” (Muzeum Rzeźby im. X. Dunikowskiego w Warszawie, 2024)
zbiórka przed wejściem na wystawę / bilety w cenie 20 zł i 15 zł dostępne w kasie Muzeum Rzeźby w Królikarni i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min

OPROWADZANIA SOBOTNIE
17.05, 31.05, 14.06, 28.06, 12.07, 26.07, 09.08, 23.08, 06.09, 20.09, 04.10, 18.10 / sobota / 11.00
W wybrane soboty zapraszamy na zwiedzanie wystawy z przewodniczkami i przewodnikami z Działu Edukacji. Wspólnie obejrzymy wystawę, poznając twórczość oraz życiorysy bohaterek wystawy.
zbiórka przed wejściem na wystawę / bilety w cenie 20 zł i 15 zł dostępne w kasie Muzeum Rzeźby w Królikarni i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min

WYKŁADY
21.05, 17.09, 8.10, 22.10 / środa / 18.00
Wybitni badacze i badaczki przybliżą zagadnienia związane z twórczością Antoine’a Bourdelle’a i artystek, które kształciły się pod jego kierunkiem.
Muzeum Rzeźby w Królikarni / wydarzenia nagrywane, dostępne na kanale YouTube MNW / bezpłatne wejściówki dostępne w kasach i online od wtorku w tygodniu poprzedzającym wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min

21 maja
Kierunek Paryż. Polskie rzeźbiarki w pracowni Bourdelle’a / dr Ewa Ziembińska
Od końca XIX wieku w Polsce wśród młodych kobiet wzrosło zainteresowanie rzeźbiarstwem, dyscypliną, która z racji wymaganego wysiłku fizycznego, brudu i kurzu, wciąż uchodziła za dziedzinę typowo męską. Przyglądając się karierom rzeźbiarek, tworzących na początku XX wieku, nie można nie zadać pytania o ich możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności. Paryż był wówczas światową stolicą sztuki, a dzielnica Montparnasse – miejscem krzyżowania wielu artystycznych szlaków, ożywianym tętniącym, twórczym duchem. W jej sercu znajdowały się pracownie Antoine’a Bourdelle’a – miejsca kreacji, nauki i wymiany myśli.
dr Ewa Ziembińska – historyczka sztuki, kuratorka, wykładowczyni, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie nauki o sztuce (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk). Kuratorka Zbiorów Rzeźby w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz kuratorka Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni. Specjalizuje się w historii sztuki końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Prowadzi badania nad środowiskiem artystów polskich we Francji oraz nad sztuką kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem rzeźby i rzeźbiarek.

17 września
Mela Muter i jej paryski krąg przyjaciół / dr Ewa Bobrowska
W 1901 roku Mela Muter wyjeżdża do Paryża z zamiarem kontynuowania nauki. Artystka w zasadzie wybiera drogę samodzielnej edukacji: odwiedza muzea, galerie, salony artystyczne, ale przede wszystkim zawiera znajomości z koleżankami i kolegami „po pędzlu i dłucie”. Już podczas pierwszych wakacji w Bretanii zaprzyjaźnia się z artystami ze Szkoły Pont-Aven, Ślewińskim i Fromuthem. Potem poznaje Rodina i Bourdelle’a, Roux-Championa, Diego Riverę, Pompona, Chanę Orloff, przyjaźni się z kubistą Albertem Gleizesem, nie wspominając o członkach polskiej kolonii. Naszym zadaniem będzie próba oceny znaczenia tych artystycznych przyjaźni dla twórczości wybitnej artystki.
dr Ewa Bobrowska – historyk sztuki (Université Paris Panthéon-Sorbonne), psycholog (Uniwersytet Jagielloński), zajmuje się historią sztuki XIX i XX wieku, zwłaszcza twórczością polskich artystów czynnych poza Polską oraz historią i twórczością artystyczną kobiet, m.in. Olgi Boznańskiej, Meli Muter, Estery Karp. W latach 1988–2002 zajmowała się kolekcjami artystycznymi Biblioteki Polskiej w Paryżu, a od 2003 pracuje w Terra Foundation for American Art w Paryżu. Jest członkiem zespołu redakcyjnego czasopisma „Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty”.

22 października
Fatum. Polska tragedia pomnikowa – Chopin, Mickiewicz, Antoine Bourdelle / prof. Andrzej Pieńkos
Konkurs na pomnik Chopina w Warszawie, rozpisany wreszcie po wielu perturbacjach w 1908 roku, miał przerwać nieszczęśliwą passę naszych narodowych monumentów. Udział w jury wielkiego francuskiego rzeźbiarza Antoine’a Bourdelle’a nadawał mu wysoką rangę i miał przyczynić się do artystycznego sukcesu. Wybrane do realizacji dzieło Wacława Szymanowskiego odsłonięto jednak po długiej epopei dopiero w 1926 roku. Równie długo rodził się paryski pomnik Mickiewicza, dzieło tegoż Bourdelle’a, postawiony w 1929 roku. Wydawać się wówczas mogło, że fatum wiszące nad polskimi pomnikami przestało działać. Niestety niebawem odżyło jednak z pełną siłą, niwecząc upamiętnienie Mickiewicza w Wilnie.
prof. Andrzej Pieńkos – wykładowca w Instytucie Historii Sztuki UW, gdzie pracuje od 1987, jego dyrektor 2008–2012. W latach 2016–2018 kierował Ośrodkiem Badań nad Epoką Stanisławowską w Muzeum Łazienkach Królewskich. Autor licznych publikacji, w tym ok. 100 artykułów naukowych i kilkuset popularyzatorskich, redaktor lub współredaktor naukowy 14 tomów zbiorowych. Zajmuje się sztuką i kulturą europejską XVIII–XX wieku, w szczególności francuską. Inicjator i współtwórca internetowej bazy poloników artystycznych w świecie. Współtwórca Mazowieckiej Akademii Dziedzictwa przy Mazowieckim Instytucie Kultury.

SPOTKANIA TEMATYCZNE NA WYSTAWIE

23.05, 13.06, 26.09, 10.10 / piątek / 18.00
Zapraszamy na tematyczne spotkania na wystawie, podczas których prezentowane prace staną się pretekstem do opowieści o poszczególnych artystkach oraz technikach, które stosowały. Eksperci i ekspertki przedstawią szerszy kontekst tematyczny wystawy, opowiadając o swoich doświadczeniach i korzystając ze specjalistycznej wiedzy.
zbiórka przed wejściem na wystawę / bilety w cenie 20 zł i 15 zł dostępne w kasie Muzeum Rzeźby w Królikarni i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / ok. 75 min

23 maja
Z Inflant przez Paryż do Warszawy. Droga twórcza Marii Łaszkiewicz / Maria Brodzka-Bestry
Maria pochodziła z rodziny Krażowskich ze Żmudzi, a po wyjściu za mąż za rewolucjonistę Konstantego nosiła nazwisko męża – Brodzka, i na takie właśnie wystawił jej zaświadczenie o studiach u niego Antoine Bourdelle. Starała się o nie, kiedy osiedliła się w latach 20. XX wieku w Warszawie i chciała uczyć rysunku. Na wykładzie, bogato ilustrowanym nieznanymi fotografiami, poznamy różne epizody z jej życia, obejrzymy rzeźby i tkaniny.
Maria Brodzka-Bestry – historyk sztuki. Pracowała w Zamku Królewskim w Warszawie i odbyła staż w Château de Versailles. Zajmuje się historią architektury oraz modą i tkaniną od XVIII do XX wieku, a także dziejami szlachty na kresach. Autorka artkułów o zabytkach i recenzji wystaw oraz publikacji: Historia sztuki. Architektura, Berlitz Warsaw pocket guide.

13 czerwca
Maryla Lednicka-Szczytt. Rzeźbiarka w drodze / Magdalena Kasa
Ścieżka kariery rzeźbiarskiej Maryli Lednickiej-Szczytt wiodła przez Moskwę, Paryż, Warszawę, Mediolan i Nowy Jork. Wśród współczesnych jej polskich artystek, tylko nieliczne osiągnęły w tamtym czasie porównywalną międzynarodową renomę. Obecnie życie i dorobek twórczy Lednickiej są słabo znane, dlatego wykład ma na celu przywrócenie pamięci o tej niezwykłej postaci.
dr Magdalena Kasa – historyczka sztuki, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego oraz studium doktoranckiego w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie. Doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o sztuce. Prowadzi badania nad sztuką i krytyką artystyczną końca  XIX i pierwszej połowy XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem rzeźby. Kierowniczka Zbiorów Specjalnych w Instytucie Sztuki PAN.

26 września

Spotkanie na wystawie / prof. Maciej Aleksandrowicz

Spotkanie będzie okazją do poznania tajników warsztatu rzeźbiarza i spojrzenia na prace prezentowane na wystawie pod okiem artysty i wybitnego znawcy rzeźby profesora Macieja Aleksandrowicza.

prof. dr hab. Maciej Aleksandrowicz – profesor sztuki w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz w Instytucie Historii Sztuki na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Laureat Stypendium Twórczego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2008 i w 2019 roku. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej. Organizuje i prowadzi warsztaty poświęcone sztuce w przestrzeni publicznej i site-specific, wykłada na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 2020–2025 dyrektor Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, prowadził program inwestycyjny skierowany do społeczności lokalnych pod nazwą „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej”. 

10 października

Kobieta rzeźbiarz jest jak świnka morska – ani świnka, ani morska / Sonia Kisza
Parafraza seksistowskiego żartu trafnie odzwierciedla stosunek XIX i XX-wiecznych środowisk artystycznych do rzeźbiarek. Chociaż miały one jeszcze bardziej ograniczony dostęp do zawodu niż malarki, setki kobiet garnęły się do rzeźbiarstwa. Podczas oprowadzania przyjrzymy się ich pracom, biografiom, ograniczeniom na nie nakładanym, poznamy strategie, dzięki którym potrafiły sobie z nimi radzić. Wreszcie zastanowimy się, czy te same stereotypy dotyczące rzeźbiarek nadal funkcjonują. 
Sonia Kisza – historyczka i popularyzatorka sztuki, autorka książki „Histeria Sztuki. Niemy krzyk obrazów”, felietonistka miesięcznika „Zwierciadło”, twórczyni satyrycznego profilu @histeria.sztuki na Instagramie, gdzie w przystępny sposób popularyzuje obcowanie z dziełami sztuki jako impuls do refleksji na temat kondycji świata.
 

SPACER MIEJSKI
05.07, 13.09 / sobota / 11.00
Warszawa skrywa wiele skarbów sztuki, uwolnionych z klasycznych ram architektoniczno-wystawienniczych, pozostających w bezpośredniej relacji z miastem i naturą. Zapraszamy na spacer, podczas którego przyjrzymy się rzeźbom polskich artystek, co stanie się punktem wyjścia do rozmowy o istocie sztuki w przestrzeni miejskiej.
Kacper Piszczek – edukator związany z Muzeum Narodowym w Warszawie, student historii sztuki oraz absolwent technik rzeźbiarskich w liceum plastycznym. Naukowo zainteresowany dwudziestoleciem międzywojennym, sztuką i kulturą żydowską. Prywatnie majsterkowicz i zapalony spacerowicz.
zbiórka przed Muzeum Rzeźby w Królikarni / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 120 min

WARSZTATY DLA MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH
31.05, 12.07, 23.08, 26.09 / sobota / 12.30
Nie ma nic lepszego niż twórcze działanie! Podczas warsztatów, pod czujnym okiem specjalistów oraz specjalistek, będziemy tworzyć własne, niepowtarzalne dzieła sztuki. Będzie to okazja do bezpośredniego zapoznania się z materiałem rzeźbiarskim, a przy okazji chwila na relaks i odprężenie.
Katarzyna Szarek – absolwentka zakopiańskiej „szkoły Kenara”, studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Jana Kucza, a w 2007 roku na Akademii Sztuk Pięknych w Atenach. W 2008 roku obroniła dyplom z rzeźby w warszawskiej ASP w pracowni prof. Grzegorza Kowalskiego. W roku 2018 uzyskała stopień doktora sztuki na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Brała udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju oraz za granicą. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pracuje na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
zbiórka przed wejściem na wystawę / bilety w cenie 40 zł dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego wydarzenie / liczba miejsc ograniczona / 120 min

WARSZTATY RODZINNE
14.06, 26.07, 09.08, 04.10 / sobota / 12.30
Czy artystą może być każdy? Zapraszamy rodziny z dziećmi do wspólnego działania twórczego. Podczas warsztatów będziemy zgłębiać tajniki rzeźby oraz warsztatu rzeźbiarza.
zbiórka przed wejściem na wystawę / bilety 20 zł (dziecko/opiekun) i 5 zł (każde kolejne dziecko) dostępne w kasach i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 80 min

WARSZTATY DLA NAUCZYCIELEK I NAUCZYCIELI
24.05 / sobota / 11.00
Wbrew formie, wbrew epoce: śladami polskich rzeźbiarek w Paryżu
Wystawa jest kolejną odsłoną cyklu poświęconego polskim rzeźbiarkom. Po sukcesie wystawy „Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku” (2023, MNW), tym razem przeniesiemy się do Paryża, do legendarnej pracowni Antoine’a Bourdelle’a – miejsca, gdzie rodziły się wielkie talenty. Podczas warsztatów przybliżymy twórczość wybranych artystek, ich inspiracje, eksperymenty z formą i materiałem oraz drogę do artystycznej niezależności. Archiwalne fotografie i dokumenty pozwolą zajrzeć za kulisy ich życia i pracy, ukazując je w nowym świetle
zbiórka przed wejściem na wystawę / bezpłatne wejściówki dostępne w kasie i online od wtorku poprzedzającego spotkanie / liczba miejsc ograniczona / ok. 120 min

OPROWADZANIA
Grupy i gości indywidualnych zapraszamy do zwiedzania wystawy z przewodniczkami i przewodnikami z Działu Edukacji. Wspólnie przemierzymy wystawę, poznając najważniejsze wątki i kluczowe dzieła. Terminy i godziny oprowadzania dostosowujemy do potrzeb zamawiających.
Rezerwacja lekcji muzealnych i oprowadzań odbywa się od poniedziałku do piątku w godz. 8.30–16.00 pod nr. tel. 22 621 10 31 wew. 246 lub 227.

AUDIOPRZEWODNIKI I DRUKI EDUKACYJNE
Podczas zwiedzania wystawy zachęcamy do korzystania z audioprzewodników w języku polskim i angielskim.
Nagrania są dostępne bezpłatnie na stronie www.mnw.art.pl/multimedia.
Przed wejściem na wystawę można także pobrać druk edukacyjny do aktywnego zwiedzania wystawy.